Het begrip ‘hoofse liefde’ is in de Middeleeuwen ontstaan. In de 12e eeuw ontstaat aan de hoven in Europa een ideaal van de liefde tussen man en vrouw. De omgangsvormen om hier uiting aan te geven, verliepen volgens een strenge etiquette en was gebaseerd op een zeer verfijnd liefdesideaal dat vóór het huwelijk uit zuiver platonische liefde bestond.
Voor die tijd werd er eeuwenlang nauwelijks over liefde tussen man en vrouw gesproken. Alleen vrouwen konden in die tijd uiting aan liefde geven. Mannen zouden zich te kwetsbaar opstellen en hun reputatie schaden als ze het wel deden.
Sociale veranderingen en economische verbeteringen hebben ertoe geleid dat er een omslag plaatsvond. Liefde werd voor mannen niet alleen aanvaardbaar maar een onvermogen om lief te hebben werd zelfs als een tekort beschouwd.
Uitingen van hoofse liefde
Bij ‘hoofse liefde’ gaat het om een wederzijdse en eeuwigdurende liefde tussen man en vrouw. De vrouw wordt op een voetstuk geplaatst en vormt de inspiratiebron voor de man; uit liefde voor haar stijgt hij boven zichzelf uit, verricht hij dappere daden en wordt hij een beter mens.
Een onbereikbare liefde? De bewondering voor een begeerde maar onbereikbare vrouw werd het onderwerp voor veel ballades, gedichten en verhalen. Zou het smachtende verlangen naar die liefde uiteindelijk toch vervuld worden en het geluk daar zijn?
Er werden prachtige liefdesgedichten en spannende ridderverhalen geschreven. Men spreekt ook wel van ‘hoofse literatuur’, omdat de belangrijkste initiatieven ervoor afkomstig waren van het hof.
Tegelijkertijd was de ondertoon in deze ballades, gedichten en verhalen veelal die van indirecte erotiek. Erotiek is niet per definitie van seksuele aard, al denken we dat nu meestal wel. Erotiek gaat over alles wat je zó mooi vindt dat je het aan wilt raken.
Van de overwinning op een riddertoernooi, dat werd opgedragen aan een jonkvrouw, tot aan de kleurensymboliek van bloemen in de sieraden en kleding van zowel mannen als vrouwen, alles had betrekking op de hoofse liefde.
Op die manier wilden ‘hoofse’ lieden zich onderscheiden van ‘lompe boeren’.
Hoofse liefde in deze tijd
In deze tijd worden relaties nog steeds afgemeten aan dat ideaal. Begrippen als ‘hof’, ‘hoofs’ en ‘hoffelijk’ hangen nog steeds samen met een verfijnde levensstijl en verfijnde omgangsvormen. Bestaan er dan geen ‘lompe boeren’ meer? Jawel, maar dat zijn niet perse boeren. Nu lopen de verschillen tussen romantische, hoofse omgangsvormen en grof of respectloos gedrag dwars door alle lagen van de bevolking heen. Dat maakt het er niet makkelijker op.
Waar moet je zijn om die romantische hoofse liefde te ervaren? Er is maar één manier: let langdurig op gedrag.
Fijn als je dit deelt of een reactie geeft. Dank je wel.